Zabytkowy Spichlerz w Olsztynie

 Historia

Zabytkowy, drewniany spichlerz galeriowy pochodzący z Borowna, zbudowany został w 1783 roku na zlecenie Franciszka Paciorkowskiego. Stanowi on cenny przykład staropolskiej, drewnianej architektury ludowej. Do momentu rozbiórki obiekt składał się z XVIII-wiecznej zrębowej konstrukcji o dwóch kondygnacjach, zdobionych galeriami arkadowymi oraz z dwuspadowego dachu, krytego dachówką, wykonanego najprawdopodobniej w 1945 roku. Dolna cześć spichlerza obejmowała trzy pomieszczenia: Górna, bez podziałów dostępna była schodami z zewnątrz. Okna rozmieszczone były w dwóch strefach, w kształcie leżących prostokątów, w szerokich obramieniach.

Spichlerz z Borowna, budowla niezwykle cenna, został rozebrany i przeniesiony do Olsztyna. Tu, pod ruinami zamku został ponownie złożony i zrekonstruowany w 2007 roku. Obecnie obiekt ten doskonale wpisuje się w krajobraz ruin zamku olsztyńskiego i uatrakcyjnia jednocześnie jego otoczenie. Należy on bowiem do najcenniejszych budowli drewnianych na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej.

Opis historyczny

 

Spichlerz drewniany, pierwotnie usytuowany w zagrodzie dworskiej w sąsiedztwie innych budynków gospodarskich dzisiaj już nie istniejących (zniszczone po II wojnie). Obiekt wzniesiony kosztem Franciszka Paciorkowskiego w roku 1783. Data wycięta na nadprożu drzwi wejściowych z sieni do pomieszczenia po lewej stronie, imię i nazwisko fundatora na nadprożu wrót od strony zachodniej.

Spichlerz znajdował się na terenie użytkowanym obecnie przez Gminną Spółdzielnie Rolniczą w Mykanowie, w sąsiedztwie nowopowstałych budynków magazynowych i budynku dla zwierząt.

 

RZUT I BRYŁA - Budynek dwukondygnacyjny z użytkowym poddaszem wzniesiony na rzucie prostokąta z dwupoziomowymi galeriami (gankami) wzdłuż obu dłuższych ścian. Galerie arkadowe siedmioprzęsłowe. 

W kondygnacji dolnej na osi budynku sień przejazdowa a z niej wejścia po trzech stopniach do pomieszczeń po lewej i prawej stronie. Pomieszczenie na piętrze (bez podziałów) dostępne schodami przez górny ganek od strony wschodniej. Na poddasze wejście schodami wewnętrznymi z górnej kondygnacji. 

 

KONSTRUKCJA - Konstrukcja ścian węgówa(zrębowa), stopy nagie z belkowaniem podpartym sosrębem (długości 19,6 m), wykonanie z jednego pnia. Część belek stropowych sięga słupów galerii po obu stronach budynku.

Podwaliny ułożone na kamieniach palnych (częściowo odkryte). Galerie na ozdobnych słupach z mieczowaniami na fundamentach murowanych z cegły. Dach drewniany o konstrukcji płatwiowo-krokwiowej usztywniony w dwóch miejscach jętkami, pokryty dachówka cementową. Sień z obu stron zamyka wrota dwuskrzydłowe z drzwiami i mieczami podpierającymi nadproża. Skrzydła wzmocnione ryglami uchylane na pionowym skrajnym elemencie, ustawionym w zagłębieniu kamienia (gniazdo) i umocowanym u góry obejma żelazna. Drzwi pozostałe w prostej konstrukcji (węgarki i nadproże), skrzydła drzwiowe z poziomymi ryglami na zawiasach w kowalskim wykonaniu. Okna w dwu strefach w kształcie leżących prostokatów z opaskami. Od wewnątrz szczelne okiennice zamykane przez przesunięcie na drewnianych prowadnicach (częściowo zniszczone). W ścianach szczytowych na piętrze małe otwory wentylacyjne zamykane klocem drewnianym na osi pionowej z pręta żelaznego.